u źródeł edukacji
Jesteśmy w pięknej, górskiej krainie na przełęczy Gruszowiec w Beskidzie Wyspowym, u podnóży Śnieżnicy z widokiem na Ćwilin, Mogielicę i Łopień.
Natura jest mocno związana z naszym życiem. Od zawsze. Niezwykle jednak silną więź czujemy właśnie teraz- w świecie, gdzie dynamicznie rozwija się cyfryzacja i nowe technologie. To niestety wiąże się także z zanieczyszczeniem środowiska przez człowieka i osiągnęło gigantyczne rozmiary.
W naturze odnajdujemy wyciszenie, spokój, szlachetność, niezwykłość, a jednocześnie uderzającą prostotę i dynamikę- to idealna przestrzeń do ułożenia myśli a także twórczych odkryć.
Natura to nieustające źródło inspiracji dla człowieka. Szum liści buków muskanych porannym wiatrem, poranny koncert szpaków, wieczorne cykanie świerszczy, szlachetny spacer łani po polanie, szum wezbranego potoku… wszyscy znamy to doskonale, ale czy dzisiaj spędzamy wystarczająco dużo czasu w kontakcie z naturą?
A gdyby tak powstało miejsce, w którym dzieci codziennie wychodzą na pole? Do lasu, na polanę, do własnego ogródka? Gdzie bawią się nie tylko na metalowym placu zabaw, ale zabawką staje się … patyk, szyszka, garnek czy błocisko! Wyobraźcie sobie placówkę edukacyjną, w której dzieci mogą bezkarnie chodzić po błocie, dotykać robaka, wchodzić na drzewo, patykiem dłubać w ziemi. Wyobraźcie sobie żłobek i przedszkole, gdzie spacery i aktywność fizyczna to codzienna konieczność, a nie wymuszony punkt tygodniowego programu, gdzie dzieci za pomocą 2 gałęzi, 3 szyszek i kamienia rozwijają wyobraźnię i kreatywność lecąc rakietą, jadąc powozem czy zwiedzając nieznane krainy.
bliskość lasu, umożliwiająca codzienne odkrywanie i przebywanie wśród przyrody
Jesteśmy jednym z najwyżej położonych Żłobków i Przedszkoli w Polce - 621 m.n.p.m
krystalicznie czysta, górska zdrowa woda wprost ze źródeł
czyste powietrze przez cały rok
olbrzymi las wraz z ścieżkami oraz potokiem w pobliżu
Brzmi jak naturalny, zdrowy i w pełni wolny rozwój Twojego dziecka? Tak, dla nas to najważniejsze.
Nasze źródełka inspiracji
edukacja fińska
W Finlandii jest chłodno, średnioroczna temperatura na południu to ok. 5 st.C, a na północy ok. 1-2 st.C. Śnieg jest tak powszechnym zjawiskiem, że ma aż 16 określeń i sporo prac naukowych. Finlandia jest krainą miliona jezior. I to dosłownie. Lądolód w okresie zlodowaceń w czwartorzędzie nieźle narozrabiał zostawiając mnóstwo zagłębień, które wypełniła następnie woda. Zdarza się, że poza miastami, sąsiedzi mieszkają od siebie oddaleni o kilka kilometrów. Zdecydowanie Finowie by przetrwać w takich warunkach musieli społecznie się do nich przystosować. Co ciekawe sami Finowie nie czują się Skandynawami, ma to również odzwierciedlenie w ich języku, który należy do grupy językowej ugrofińskiej, a więc są zbliżeni do Estonii, Litwy, Łotwy. Ogólny zespół cech przystosowawczych do warunków w tym umiejętność radzenia sobie pomimo wszelkich przeciwności jest określana jednym słowem - sisu. Chcąc znaleźć odniesienie do Polski (niepełne, ale częściowe dla lepszego zrozumienia) są to cechy jakie wykształcają mieszkańcy terenów górskich w Polsce - Sudetów, Beskidów, Tatr, Podhala i Spiszu oraz Bieszczadów. Sisu to pojęcie, które oznacza zespół cech osobowych tj. wytrzymałość, upór, siłę woli, hart ducha, ale również odwagę, dumę i determinację w dążeniu do określonego celu pomimo przeciwności losu lub barier fizycznych (wikipedia).
Finlandia oczywiście kojarzy się również z saunami, Muminkami oraz w Polsce szczególnie z krajem głównych rywalek narciarstwa biegowego Justyny Kowalczyk oraz skoczni narciarskich (Lahti, Kusamo). Finlandia słynie jednak jeszcze z czegoś bardzo ważnego, a mianowicie z najlepszego systemu edukacyjnego na świecie. W Finlandii dzieci nie tylko dobrze się uczą, ale także chętnie chodzą do szkoły. Różnice pomiędzy polską a fińską oświatą dotyczą bardziej „filozofii” życia i wartości, które są zauważalne w społeczeństwie. W kontekście żłobków i przedszkoli w fińskim systemie edukacji inspiruje nas:
1. Kontakt z przyrodą i praktyczność nauczania- Finowie dbają o to by dzieci spędzały jak najwięcej czasu z przyrodą, a nauczanie odnosiło się do praktyki i otaczającej jej rzeczywistości. Finowie nie wyobrażają sobie, że dzieci mogą nie wyjść w trakcie przerwy lub w ciągu dnia na pole, aby się dotlenić, zmienić przestrzeń. Nauka liści i drzew w Sali? Po co, jeśli może się ona odbyć w lesie a dzieci mogą dotknąć liści, zobaczyć, jak rosną, jak szumi las, poczuć zapach igliwia?
2. Minimalizm- – w każdym wymiarze. Dzieci nie są przeładowane zajęciami i mają dużo czasu na odpoczynek. Ściany są w większości puste, nie dekoncentrują dzieci planszami czy portretami znanych postaci z bajek. Zabawki, którymi bawią się dzieci są proste i naturalne, pozwalają uruchomić dzieciom wyobraźnię.
3. Wsparcie- oczywista jest pomoc dla ucznia, który wymaga wsparcia, zarówno kadry pedagogicznej jak i specjalistów zewnętrznych (np. fizjoterapeuta, logopeda, psycholog). Małoliczne oddziały (15- 20 dzieci) umożliwiają indywidualne podejście, identyfikację dobrych/ mocnych stron dziecka.
4. Zaufanie- kuratoria ufają szkołom, a szkoły kuratoriom, dyrekcja ufa nauczycielom i daje im autonomię i swobodę działania. Nauczyciele ufają uczniom, koncentrują się nie na kontroli, ale na wsparciu. Zaufanie nie wyklucza stawiania granic i poszanowania dla zasad współżycia społecznego, ale umożliwia budowę odpowiedzialności.
5. Odpowiedzialność- nauczyciele cieszący się autonomią pracy biorą pełną odpowiedzialność za metody i efekty swojej pracy. Uczniowie, wspierani w rozwoju, rozwijają motywację wewnętrzną, nie boją się pytać, prosić o pomoc, podejmują próby, wiedząc, że mogą liczyć na wsparcie nauczyciela. Uczniowie stają się odpowiedzialni za swoją naukę i nie boją się podejmować nowych wyzwań.
6. Edukacja zorientowana na wspieranie twórczego działania – w Finlandii uczniowie do 16 r.ż. nie zdają żadnych egzaminów i mają możliwość wyboru części przedmiotów (w szkole średniej). W Źródełku będziemy umożliwiać dzieciom swobodny wybór aktywności w wielu momentach dnia, jednocześnie pokazując nowe możliwości (np. prace w stolarni, krosno).
7. Indywidualne podejście- szuka się dobrych stron dziecka i zachęca do pogłębiania zainteresowań. Nie klasyfikuje się uczniów ze względu na poziom wiedzy czy umiejętności.
Trzeba także szczerze napisać, że edukacja fińska jest najlepsza dla nich samych. Idealnie pasuje do ich warunków geopolitycznych i społecznych. Nie można zatem mówić, że kopiowanie wzorców fińskich gdziekolwiek na świecie przyniesie oczekiwane efekty, ponieważ w każdym z tym miejsc są zupełnie inne warunki otoczenia (społecznego, geograficznego, politycznego i gospodarczego). Warto się zatem wyłącznie inspirować i takie są założenia żłobka i przedszkola ŹRÓDEŁKO.
pedagogika steinerowska (waldorfska)
Rudolf Steiner sformułował zasady pedagogiki waldorfskiej na przełomie XIX/XIX wieku dla dzieci pracowników fizycznych z zakładów tytoniowych Waldorf- Astoria, stąd zamiennie mówi się o pedagogice steinerowskiej lub waldorfskiej. Podstawowe założenia tej pedagogiki to:
- wspieranie i towarzyszenie dziecku w rozwoju, które sprowadzić można do maksymy Rudolfa Steinera: „Dorosły człowiek o tyle może być nauczycielem dziecka, o ile dziecko może być jego nauczycielem”. Pedagogika waldorfska uwrażliwia nas na zrozumienie myślenia dziecka i troskę o jego rozwój, który zawsze jest indywidualny. Nie chodzi tutaj o brak szacunku dla zasad współżycia społecznego, ale o indywidualne podejście i wrażliwość na potrzeby dziecka, przy założeniu, że to dobro dziecka jest wartością nadrzędną w Żłobku i Niepublicznym Przedszkolu Źródełko,
- postrzeganie człowieka jako całości- jako podmiotu ciała, psychiki i ducha, żyjącego w określonym środowisku społecznym i ekologicznym. Dziecko wchodząc w interakcje ze środowiskiem buduje swoją tożsamość. W placówce waldorfskiej ważny jest nie tylko rozwój procesów myślowych, ale przede wszystkim na rozwój ciała przez doświadczanie świata, twórcze i wielozmysłowe,
- przekonanie, że dzieci uczą się całym ciałem, a nie tylko głową. Uczenie się następuje przez naśladowanie osoby dorosłej, swobodną twórczą zabawę, doświadczenie, wykonywanie prac domowych, rymowanki, aktywności artystyczne, korowody, zabawy paluszkowe,
- praca pedagoga opiera się na przykładzie i naśladowaniu, rytmie i powtarzaniu, co jest kluczowym sposobem poznawania świata przez dzieci w najmłodszych latach życia,
- rytm w ciągu roku wyznaczają pory roku i święta chrześcijańskie a w ciągu tygodnia zajęcia artystyczne: rysowanie, modelowanie, malowanie, eurytmia, pieczenie chleba, zabawy rytmiczne – korowody oraz baśń opowiadana i inscenizowana na zakończenie każdego dnia,
- zabawa jest najważniejszą aktywnością dziecka. Przedszkole waldorfskie stwarza dziecku możliwości rozwoju fantazji oraz wewnętrznej indywidualnej aktywności. To właśnie zabawa pozwala rozwijać dziecku wyobraźnię, która w przyszłości stanie się jego siłą i zdolnością do podejmowania inicjatywy, twórczej pracy i aktywnego życia. Bogactwo przeżyć i doświadczania zjawisk społecznych i przyrodniczych pomaga kształtować w dziecku pełen miłości związek ze światem, rozwijać uczucia wyższe, takie jak: szacunek, wdzięczność, współczucie,
- współpraca z rodzicami w kwestiach organizacyjnych a także tych dotyczących funkcjonowania przedszkola. Dla rodziców organizowane są spotkania i wykłady,
- wystrój pomieszczeń zachowany jest w pastelowej, wyciszającej kolorystyce, dającej dzieciom poczucie bezpieczeństwa. Koszyki w Sali pełne są darów natury- szyszek, kasztanów, kamieni. Zabawki wykonane są głównie z naturalnych materiałów, dają dziecku poczucie prawdy o świecie, budzą szacunek do natury.
przedszkola leśne
Przedszkola leśne mają swój początek w Skandynawii. Mieszkańcy tego regionu przywiązują szczególną wagę do pielęgnowania więzi człowieka z naturą. Są zdania, że człowiek powinien radzić sobie w każdych warunkach, być przyzwyczajony do wilgoci, chłodu, wiatru, co kształtuje charakter i zapewnia lepszy start w dalsze życie. W Skandynawii przedszkola leśne stanowią dużą część wszystkich przedszkoli, ale trzeba także wspomnieć, że nawet w tych przedszkolach, które uchodzą za tradycyjne dzieci wychodzą na pole codziennie i spędzają kilka godzin na świeżym powietrzu.
Dzisiaj przedszkola leśne znaleźć można nie tylko w Skandynawii, ale także w Niemczech, Austrii, Szkocji, Czechach, a także w Japonii i USA oraz Kanadzie. Tam leśne przedszkola działają od kilku lub kilkudziesięciu lat i cieszą się dużą popularnością. W 2005 roku w Niemczech istniało ok. 450 przedszkoli leśnych, a w roku 2012 już około 1000. W Polsce działa obecnie 45 przedszkoli leśnych, a ich liczba stale rośnie.
Pomimo tego, że formalnie powstanie leśnych przedszkoli datuje się na połowę XX wieku, kiedy to dunka Ella Flautau wraz z pozostałymi rodzicami utworzyli pierwsze leśne przedszkole, stwierdzić można, że przedszkola leśne istnieją od wieków. Zwłaszcza na terenach wiejskich, gdzie grupy dzieci bawiły się swobodnie wokół domu, na polanach czy lasach pod opieką zazwyczaj jednej, starszej osoby.
Czym jest jednak leśne przedszkole poza codziennym kontaktem z przyrodą? Przyjęło się zakładać, że leśnym nazywamy takie przedszkole, w którym proporcja czasu spędzanego pod gołym niebem do czasu w pomieszczeniu wynosi około 80% do 20%. Jest to jednak tylko orientacyjny wyznacznik – proporcje czasu pod dachem i pod gołym niebem zależą również od specyfiki konkretnego przedszkola. W Źródełku inspirujemy się przedszkolami leśnymi tj. przyjmujemy filozofię przebywania w lesie- otwartości na to co dzieję się wokół nas, towarzyszymy dzieciom, wspieramy ich zainteresowanie, pomagamy, angażujemy się, tłumaczymy. Nasze leśne wyprawy to nauka przez zabawę, ćwiczenie uważności, wytrwałości, współpracy i komunikacji. Często będziemy wyruszać na wyprawy tematyczne jak np. poszukiwanie oznak wiosny, zbieranie skarbów jesieni, nauka drzew, liści, tropem śladów zwierząt, ale również często leśne wędrówki będą reżyserowane przez dzieci i ich wyobraźnię, dzieci będą się bawić tym co same znajdą i co same zbudują.
Taka organizacja umożliwi rozwój pełnej harmonii pomiędzy przyrodą a możliwościami dziecka. Dzieci otrzymują zaufanie, szacunek, rozwijają samodzielność w działaniu i myśleniu, a także kreatywność. Dziecko, które w krytycznym wieku rozwojowym otrzymało empatię, zrozumienie, szacunek, które jest w stanie swobodnie wyrażać opinię i być asertywnym jest gotowe, aby podjąć naukę w szkole podstawowej.
więcej do przeczytania o leśnych przedszkolach: 1)https://dziecisawazne.pl/lesne-przedszkola-bez-murow-z-otwarciem-na-nature/
2) https://lesneprzedszkola.pl
3)https://www.wychowaniewprzedszkolu.com.pl/artykul/lesne-przedszkola
4) https://www.facebook.com/lesneprzedszkola/
5)https://dzikiezycie.pl/archiwum/2019/listopad-2019/a-gdyby-tak-dzieci-uczyly-sie-w-lesie/page:2
6)https://dzikiezycie.pl/archiwum/2019/wrzesien-2019/lesne-przedszkola-coraz-bardziej-popularne/page:2
Dziecko w zgodzie z własną naturą. Czyli...co będzie robić?
Codzienne wyjścia na pole niezależnie od pogody
Codziennie, niezależnie od pogody oraz pory roku spędzamy czas na polu. Pola nie ograniczamy do placu zabaw i biernego spędzania czasu. Otwieramy się na przestrzeń pobliskich lasów, potoków, polan tworzących nieskończoną przestrzeń dla małych eksploratorów. Źródełkowej ekipie nie są straszne żadne tereny oraz warunki pogodowe, zgodnie z myślą przewodnią: nie ma złej pogody, jest tylko nieodpowiedni ubiór. Wyposażenie w poszczególnych porach roku tworzą:
A) Jesienią - we wczesnej jesieni sztormiaki oraz gumowce, ciepłe skarpety, sweter. Późną jesienią, kiedy temperatura się obniża, a padający deszcz przynosi pierwsze morza mgieł w naszym Beskidzie Wyspowym, Dzieci wskakują w ocieplane gumowce, cieplejsze skarpety, nieprzemakalne rękawiczki, grubsze swetry i ocieplane sztormiaki lub już zimowe zestawy.
B) Zimą - zima jest szczególna, biała górska kraina tworzy zupełnie nową przestrzeń do odkrywania. W ruch idą śnieżne zabawy, jazdy na sankach, zjazdy i biegi na nartach. Temperatury już spadają poniżej zera, a śnieg prószy dużymi płatkami. Dzieci wskakują w ciepłe, zimowe ubrania- jedno lub dwuczęściowe ocieplane kombinezony, buty śniegowce lub kozaki, grube rękawiczki i czapki.
C) Wiosną - dzieci wyskakują z zimowych ubrań i korzystają z lżejszych ocieplanych sztormiaków i gumowców, korzystają z tego samego zestawu ubrań co jesienią, no chyba, że co niektórzy międzyczasie zmienią rozmiar ;)
D) Latem - stroje lżejsze, letnie, w szatni dyżurują gumowce i sztormiaki bądź wodery, ubrania na długi rękaw, czapeczki z daszkiem, dłuższe spodnie. Chronimy się przede wszystkim przed intensywnym słońcem oraz potencjalnymi, najmniejszymi mieszkańcami lasu podczas leśnych wypraw.
Wyznajemy zasadę, że nie ma złej pogody, jest tylko nieodpowiednie ubranie. Co nas wyróżnia?
★ inspiracja pedagogiką steinerowską (waldorfską), przedszkolami leśnymi i edukacją fińską,
★ bliskość lasu, umożliwiająca codzienne odkrywanie i obcowanie z naturą,
★ kalendarz roczny, związany z naturalnym rytmem przyrody,
★ rozległy teren zielony z ogródkiem owocowo- warzywnym uprawianym przez Dzieci i Nauczycieli,
★ codzienne wyjścia na pole niezależnie od pogody (przedszkole),
★ małe grupy dzieci,
★ nowoczesne, przemyślane wyposażenie zaprojektowane tak by wspierać i stymulować rozwój dziecka,
★ meble i wszystkie zabawki wykonane z naturalnych surowców, głównie z drewna,
★ współpraca ze specjalistami z zakresu rozwoju dziecka (logopeda, psycholog dziecięcy, psychoterapeuta, fizjoterapeuta, trener SI),
★ adaptacja, w której uczestniczą Rodzice tak długo, jak jest to potrzebne.
